DAVID CRONENBERG’TEN FÜTÜRİSTİK BİR KORKU FİLMİ “CRIMES OF THE FUTURE”
Sinema Yazarı/Film Eleştirmeni Efe TEKSOY; korku, fütüristtik gerilim ve bilim kurgu türündeki “CRIMES OF THE FUTURE” adlı filmin çözümlemesini, ünlü Filozof, Psikolog, Antropolog ve Etnologların görüşlerinden alıntılar yaparak, Amerika’nın Los Angeles merkezli ilk Türkçe internet Gazetesi @alaturkaonline için kaleme aldı.
SANATIN ANESTEZİSİ
“Beden Korkusu” (Body-Horror) janrının maestrosu olarak anılan usta yönetmen David Cronenberg, Dünya prömiyerini 75. Cannes Film Festivali’nde gerçekleştiren ‘’Crimes of the Future’’ filmiyle korku sinemasına adeta göktaşı gibi bir giriş yaptı. Sekiz yıl aradan sonra çektiği bu ilk uzun metraj fütüristtik gerilim filminde Cronenberg; biomedical, transhümanizm, eco-horror ve biyo-organikkorku alt türlerinde geçiş yapıyor. Açılış sekansında Antik Yunan-Roma Mitolojisinden bir tragedyayla karşılaştığımız film bizlere; yakın gelecekte insanların fiziksel acıya duyarsızlaştığı ve bedenleri üzerinde yapılan korkunç ameliyatlardan zevk aldığı Hedonist bir çağı anlatıyor. İngiliz filozof ve transhümanist David Pearce; Hazcılık İlkesi (The Hedonistic Imperative) adlı kitabında da, gelecek bin yıl içerisinde nanoteknoloji ve genetik mühendisliği sayesinde acının biyolojik koşullarının ortadan kalkacağı ve fiziksel acının insan hayatından çıkacağı arınmış bir geleceği tasvir eder. Öte yandan yönetmen bununla da sınırlı kalmıyor ve bu durumu, performans öznesi ve sanat biçimi olarak yorumlayan sanatçıları da hikâyenin merkezine yerleştiriyor. Böylece Franz Kafka’nın ‘Açlık Sanatçısı ve Ceza Sömürgesi’ adlı sembolik ve alegorik anlamlar içeren anlatıları ışığında Kafkaesk imgeler ortaya çıkıyor. Cronenberg’in 1999 yapımı eXistenZ‘den beri ilk orijinal senaryosuyla karşılaştığımız bu Art House yapımda, cinsiyetçi güzellik normlarını alt üst eden ve sorgulatan bir yapıyla karşı karşıyayız. Bu filmde de yine klasik Cronenberg sinemasının tüm korku simgelerini ve olgularını detaylı ve çarpıcı imajlar üzerinden görüyoruz. İlaveten modern felsefenin önde gelen düşünürlerinden gösterge yorumcusu ve sinema sanatını bir felsefe yaratımı olarak ele alan ilk sinema filozofu Gilles Deleuze, sinema sanatını irdelediği çalışması ‘’Sinema-I: Hareket-İmge’’ adlı eserinde sinemanın düşünce imgesini dile getiren bir yaratım tekniği olduğunu ve bu yaratımın da ‘İmge’ olduğunu belirtir. Filmde de yönetmen David Cronenberg’in, zihninde yarattığı imgeyi muhteşem bir görsel atmosfer eşliğinde beyazperdeye aktardığını görmekteyiz. Öyle ki öyküde, Epistemolojik Düzey ile Ontolojik Seviye (bilgi felsefesi ile varlık felsefesi) çerçevesinde iki disiplinin müşterek yürüdüğünü görüyoruz.
Bir diğer ayrıntı ise, filmde gösterilen yakın geleceğin dünyasında iletişim ve ilişkinin farklılaşması ve değişime uğramasıdır. Lacan etkisinin hâkim olduğu ‘Ljubliana Psikanaliz Ekolü’nün kurucularından Sloven filozof ve sosyal teorisyen Alenka Zupančič, ‘’Cinsellik Nedir?’’ adlı eserinde bu konuya değinir. Ve çalışmalarında psikanaliz ve Kıta felsefesine odaklanan filozof ‘’Zupančič’’ kitabında Yeni Düzen ve Yeni İnsan mühendisliği mekanizmasının ilişkisizliği ortaya çıkardığını söyler.
FİLMİN KONUSU
Teknoloji devriminin egemen olduğu yakın gelecekte insanoğlu, geçirdiği biyolojik farklılaşmayla etraflarındaki sentetik dünyaya uyum sağlamaktadır. Hızlanmış Evrim Sendromu adlı bir hastalıktan mustarip olan performans sanatçısı Saul Tenser, iş ortağı Caprice’in yardımıyla bu farklılaşmayı Avangard performansa dönüştürür ve halka açık bir şekilde sergiler.
Oyuncu kadrosunda; Altın Küre‘ye ve Oscar‘a aday gösterilmiş Danimarka asıllı Amerikalı aktör Viggo Mortensen, ünlü Fransız manken ve oyuncu Léa Seydoux, Oscar adaylığı bulunan BAFTA ve César Ödüllü Amerikalı aktris Kristen Stewart, Scott Speedman, Sozos Sotiris, Lihi Kornowski, Don McKellar, Nadia Litz, Tanaya Beatty, Welket Bungué, Ephie Kantza, Penelope Tsilika ve Denise Capezza yer alıyor.
DETAYLAR
–David Cronenberg’in bu filmi, otuz beş yıldır kız kardeşi Denise Cronenberg‘in kostüm tasarımcısı olarak hizmet vermediği ilk yapımı. Cronenberg, kardeşi Denise’i 2020 yazında kaybetti.
–Kristen Stewart, Timlin rolünde Natalie Portman‘ın yerini aldı.
-Film bestecisi Howard Shore, 1979 yapımı ‘The Brood’ filminde çalıştığından beriDavid Cronenberg ile on sekizinci işbirliği.
-Bu film David Cronenberg’in 23 yıl önce çektiği eXistenZ’den (1999) bu yana korku ve bilimkurgu türlerine dönüşüne işaret ediyor.
TEKNOLOJİK VE EVRİMSEL DÜNYA
Yapımda tasvir edilen geleceğin teknolojik evrimsel dünyasında, doğal yiyeceklerden ziyade yapay-sentetik besinlerin revaçta olduğunu görüyoruz. Yapısalcı antropolojinin en büyük ismi olan Fransız antropolog ve etnolog Claude Lévi-Strauss, yiyeceğin düşüncenin gıdası olduğunu belirtir. Bu da bize plastik yiyeceklerin yendiği Crimes of the Future dünyasının, aslında muğlak ve belirsizliğe açılan bir anti-ütopik dünyayı tasvir ettiğini gösteriyor. Ayrıca filmde gösterilen farklı besinlerde, sosyal hayattaki egemen katmanlar açısından büyük bir önem taşıyor. Hikâyede hayat-ölüm (organik-inorganik, canlı-cansız) mefhumuna ilişkin unsurlar aktarılırken, ölüm dürtüsü de bu öğeler arasında yer alıyor. Psikanalistlere baktığımızda ölüm itkisi kavramını derinlemesine irdeledikleri görülür. Şöyle ki; Sigmund Freud, cansız olana geri dönüş içgüdüsü olarak yorumlar. Slavoj Žižek ise, ‘’Organizmanın gerilim halini durmadan tekrarlama yönündeki ısrarıdır’’ der. Ve Jacques Lacan’da, her dürtünün esas itibarıyla ölüm dürtüsü olduğunu belirtir. Yapımda bu içgüdü, karakterler üzerinden izleyiciye gösterilmektedir. Özellikle Saul Tenser karakterinin siyah cübbe ile örtünmesi, Deleuze’ün ölüm içgüdüsünün; maske ve kostümlerle ilişki içinde anlaşılacağı sözlerini akla getiriyor. Filmde korku-gerilim öğeleri ve vahşi-kanlı sahneler fazlasıyla yoğun, bu nedenle her izleyiciye hitap etmediğini söylemekte fayda var.
İyi Seyirler Dilerim
EFE TEKSOY
